KRUIDEN

basilicum, bonenkruid, dragon, kruiden, lavas, moestuin, rozemarijn, salie, tijm
IMG_9324

koriander

IMG_9326

basilicum (herfstteelt)

IMG_9329

dille

IMG_9333

rozemarijn

IMG_9339

tijm

Het fijnste van een eigen tuin is toch wel de verse, groene kruiden. Basilicum, tijm, dille, rozemarijn, lavas, koriander, munt, dragon, bonenkruid en salie groeien welig. Vanaf het vroege voorjaar (lavas) tot ver in de herfst (rozemarijn en bonenkruid) kan ik verse kruiden gebruiken. Heerlijk! Helaas is dille altijd een beetje een probleem op  Texel. De -plant is blijkbaar erg windgevoelig en houdt niet van een ietwat zoutige grond. Toch heb ik elk jaar wel een flinke oogst. Natuurlijk wil ik ook in de winter kruiden gebruiken. Ik gebruik drie verschillende methodes om de kruiden te bewaren. Ten eerste vries ik ze in.  Vooral de jonge lavas is bijzonder geschikt om in te vriezen. Ik knip de jonge blaadjes af en stop ze in een diepvrieszakje in de vriezer. Als ik ze gebruik (meestal voor soep) knijp ik ze fijn alvorens het zakje te openen. Basilicum, koriander en dille gaan ook heel goed in de vriezer: snijd het kruid fijn en doe in elk vakje van een ijsblokjesmaker een theelepel, vul de vakjes vervolgens bij met water en stop ze in de vriezer. Om te gebruiken in soep en saus ideaal!

Maar de capaciteit van onze vriezer is niet groot genoeg voor alle kruiden die ik wil bewaren voor de winter. Bovendien is een bevroren kruid niet ideaal voor in salade of op een boterham gestrooid, dus droog  ik ook veel kruiden. Hiervoor gebruik ik twee verschillende methodes. De eerste is bij uitstek geschikt voor munt, salie, lavas, dille, koriander en dragon. Kort gezegd voor kruiden die goed de hoogte in groeien. Laat de kruiden goed opschieten en knip ze zo lang mogelijk af. Maak een mooie bos en bind ze met een touw. Hang de bossen kruiden op de kop aan de gording op de zolder, in de kelder of in de schuur, in ieder geval ergens waar de temperatuur en luchtvochtigheid stabiel zijn. Na ongeveer een maand, vijf weken zijn de kruiden voldoende gedroogd om verkruimeld te worden. Daarna kun je ze heel goed bewaren in een afgesloten pot.

Voor de andere methode heb je minder geduld nodig, maar wel een elektrische oven. Deze methode is bij uitstek geschikt voor laag blijvende kruiden zoals basilicum, bonenkruid en tijm, maar ik gebruik het ook voor de late oogst koriander, dille en rozemarijn. Zet de oven op een zo laag mogelijke stand. Die van mij kan niet lager dan 75*C. Was eventueel de kruiden, vooral basilicum kan nogal zanderig zijn. Schud de kruiden op z’n minst goed uit zodat er geen  insecten meer in zitten. Leg de kruiden uitgespreid op een rooster op een bakplaat (zie onderstaande foto’s) en zet ze in de oven. Sluit de deur van de oven niet of niet helemaal!  Laat een uur of twee staan. Dan voorzichtig in een diep bord of schaal leggen en verkruimelen met de hand. Haal alle stokjes er uit en schep in een goed afgesloten pot. Vergeet niet een etiketje op de pot te plakken!

Van koriander en dille kun je alles gebruiken, blad, bloem, zaadbolletjes en steel dus alles wat verkruimeld kan worden moet goed droog zijn. Van basilicum is eigenlijk alleen het blad bruikbaar, dus hoef je geen eeuwigheid te wachten tot de stelen ook droog zijn. De bloemen van de basilicum zijn niet giftig maar veel mensen vinden ze minder smakelijk dan de blaadjes. Ik gebruik ze meestal wel. Zeker gedroogd proef ik nauwelijks verschil. Salie droogt niet zo fijn in de oven; het resultaat is een beetje plakkerig maar als je het gebruikt om thee van te zetten en je hebt een goed thee-ei, kun je ook daarvoor deze sneldroogmethode gebruiken. Lavas heb ikzelf het liefst uit de vriezer, gewoon omdat dat het gemakkelijkst is, maar een potje gedroogde lavas op de plank kan een kopje bouillon snel naar een hoger plan tillen!

Meer over het gebruik van kruiden in een volgend blog. Veel plezier in de keuken en smakelijk eten!

IMG_9343

tijm&dille

IMG_9344

koriander

IMG_9345

rozemarijn&dragon

GROENE KOORTS

bonen, broccoli, lavas, moestuin, veganistische recepten
DSCN1108

Onze tuinbuurman is vorig jaar verhuisd. Wij vinden dat erg jammer want het was een leuke tuinbuurman.  Hij had nog een veel grotere tuin dan wij en een groot gedeelte daarvan was een windkamer. Op een winderig eiland als Texel is het geen overbodige luxe om kwetsbare planten een beschutting tegen de wind te bieden. Wij hebben de windkamer van onze buurman overgenomen.  Het plan was dat ik de grond in de bak vandaag even zou  spitten. Dat was nog niet gebeurd omdat Henk eerst de bak  wilde bouwen. Maar zoals  zo vaak op de tuin: voor ik dat kon doen, moesten er eerst andere dingen  gebeuren. Er stonden nog wat vaste plantjes in de bak en die moest ik eerst verplaatsen.

DSCN1137

Zoals bijvoorbeeld lavas. Deze hadden we vorige week al verplant maar omdat ik toen niet aan spitten was toegekomen en er nog een groot stuk van de lavasplant op de plek was blijven staan waar het stond, was die plant weer enorm uitgegroeid! Die heb ik eerst allemaal afgesneden en mee naar huis genomen. Zulke jonge lavas is heerlijk om gewoon als groente te eten en invriezen gaat ook heel makkelijk

DSCN1138

Lavasoogst

DSCN1133 (2)

De pruimenbomen staan allebei in bloei

DSCN1130

en de narcissen!

DSCN1132

Reinier ligt lekker van het zonnetje te genieten

DSCN1129

En de nieuwe tuinbuurman of tuinbuurvrouw heeft nog niet geleerd dat je in een moestuin alleen op  de paadjes mag lopen! Er staan allemaal voetstappen in ons uien-, en knoflookbed! Eerst maar eens een duidelijke afscheiding maken dan.

 

DSCN1126 (2)

Henk heeft ondertussen aardappels gepoot. Vier rijtjes.  Dat is voor ons meer dan genoeg!

DSCN1125

De aardbeienplantjes groeien gestaag door. Het zijn vroege dragers dus ze zullen binnenkort wel in de knop komen

DSCN1117

Ook de rabarber heeft een nieuw plekje gekregen

DSCN1119

Laatste  witlof uit de kuil

DSCN1121

En dan toch eindelijk de nieuwe windkamer gespit! Hier komt dit jaar augurk, tomaat, paprika, dille, koriander en basilicum te staan.

De lavas die ik mee naar huis heb genomen heb ik drie porties verdeeld. De allerjongste takjes heb ik door de bonenschotel gedaan die ik voor vandaag op het menu had staan. De wat oudere blaadjes en dikkere takjes heb ik samen met een broccolistronk en  twee blikjes tomatenstukjes gekookt en door de blender gehaald. Dat is morgen heerlijke soep! De rest van de lavas heb ik in porties van 15 tot 20 gram  verdeeld en in zakjes in de diepvries gedaan. Ik had negen zakjes. Dat is heerlijk als basiskruid voor soep of pastasaus.

Kruiden vries ik altijd in een zakjes in; het voordeel is dat ik het dan niet klein hoef te snijden. In bevroren toestand even tussen twee handen rollen of op tafel met de deegroller eroverheen alvorens het zakje open te maken. Zo fijn kan  ik het zelf niet snijden!

BONENSCHOTEL MET LAVAS

150 gram gedroogde, gemengde bonen (dit keer gebruikte ik 50 gram gele erwten, 50 gram kapucijners en 50 gram grote Griekse witte bonen of je koopt een pot gemengde bonen van 450 gram)

1 aubergine

1 stronk broccoli

1 bakje champignons

1 rode paprika

50 gram verse lavas

1 theelepel komijn

1 theelepel geelwortelpoeder (kurkuma)

zout, vers gemalen peper

3 eetlepels plantaardige olie

2 eetlepels appelazijn of citroensap

Gedroogde bonen laat ik eerst een nacht in het water staan. Vervolgens kook ik ze minstens 20 minuten in het water waarin ik ze geweekt heb. Ik laat ze dan afkoelen in datzelfde water. Als  ze afgekoeld zijn, giet ik ze af en spoel ik ze. Ik zet ze opnieuw onder water en kook ze vervolgens nog zo’n 15 minuten. Al dit werk kun je vermijden als je een pot gemengde bonen koopt 😉

Snijd de aubergine in blokjes. Verhit de olie in een hapjespan of wok, zorg voor een pan met een deksel! Voeg de aubergineblokjes toe. Laat even staan op een matig vuur. Voeg de appelazijn (citroensap) toe en doe de deksel op de pan. Onder af en toe roeren laten staan tot de aubergine doorschijnend is. Voeg dan de roosjes broccoli toe en de champignons. Zelf snijd ik de champignons meestal gewoon in vieren omdat ik van grote stukken champignons houd. Heb je de champignons liever in plakjes, voeg dan eerst de broccoli toe en pas na een minuut of drie de plakjes champignon. Voeg dan de bonenmix toe en de specerijen. Goed doorroeren en op  een laag vuur laten pruttelen voor ongeveer 12minuten. Bewaar de paprika tot een minuut of vijf voor het opdienen dan blijft het lekker knapperig.

Ik serveerde hierbij langzaam gegaarde uienringen:

Snijd een grote ui  in dikke ringen en trek de rokjes uit elkaar. Meng de uienringen met wat sojasaus, een beetje zout, een flinke scheut chilisaus (mijn voorkeur gaat uit naar mango/ananas 😉 ) en een theelepeltje sambal. Even goed omroeren en een kwartiertje laten staan.  Verhit dan in een koekenpan drie eetlepels plantaardige olie en bak de  uien heel even aan.  Meng vervolgens de marinade met 3 eetlepels water en giet dit over de uien. Zet het gas laag en doe een spatdeksel op de pan. Af en toe omschudden. Na een kwartiertje zijn de uien klaar.

Ik had ook nog wat knoflooksaus gemaakt voor bij de patat gister, maar het restje was ook lekker bij de bonenschotel: Doe in een mengbeker 3 eetlepels kokosvariant op yoghurt of soyavariant op  kwark (de nieuwe Go-On van Alpro is uitermate geschikt) 3 eetlepels (limoen)olie, 2 eetlepels citroensap, 1 eetlepel grove mosterd, 1 theelepel tomatenketchup, 2 teentjes fijngesneden knoflook (of het groen van een verse knoflook, eveneens fijngesneden), beetje zout en klop minstens drie minuten met een mixer.  Voeg vervolgens 2 eetlepels gistvlokken toe en roer die er goed doorheen. Stop de saus in een afgesloten bak en laat een uurtje staan buiten de koelkast. Voor gebruik nog even doorroeren. Veel plezier in de keuken en geniet van het mooie weer!

 

 

RIJST MET LAVAS

lavas, moestuin, rijst, veganistische recepten

We hadden in het kweekkasje op  ons dakterras koolplantjes opgekweekt en het werd hoog  tijd dat die de grond in gingen. Dus opgetogen naar de tuin. De aardappels, inclusief het Schotse ras dat dieppaars  is van binnen, komen prachtig op en er is maar één aardbeienplantje niet aangeslagen.  Voorts groeit de spinazie gestaag en ook de raapstelen steken hun koppie boven de grond uit, nieuwsgierig naar de nieuwe lente 😉 Alle fruitbomen en bessenstruiken staan ijverig te bloeien en de rabarber zit als een cadeautje in de knop te wachten op  iets warmer weer. Groene koorts heerst overal!

Helaas groeit in deze tijd het onkruid vaak harder dan de gezaaide groente dus ik heb maar even met de hak de hele tuin schoongemaakt. Voor de schoffel is de grond nog net even te nat en bovendien zag het ernaar uit  dat het later op de dag nog wel zou gaan regenen en dan schiet geschoffeld onkruid gewoon weer op, dus met zulk weer is hakken echt een beter idee. Af en toe bukken om wat onkruid tussen plantjes uit te trekken, heerlijk meditatief werk. Henk heeft ondertussen de koolplantjes in de grond gezet en een mooie gaastunnel erboven gecreëerd.  Op Texel hebben we namelijk erg veel last van koolvlieg, wortelvlieg en preimot en de jonge plantjes beschermen met een gazen huisje is de enige en beste oplossing daarvoor. De hond heeft liggen slapen in de zon en is verder gegaan met zijn gat graven onder de gereedschapskist. Zo heeft ieder zijn taak bij ons op de tuin!

Vorige week had Henk al de lavas verplant; dat moet ongeveer elk derde seizoen omdat de plant anders steeds meer last van schimmel krijgt. Op de plek waar de lavas vorig jaar nog mocht groeien, staat nu hysop. Maar leven laat zich niet zo makkelijk leiden of om zeep helpen en er waren natuurlijk toch lavasplantjes bovengekomen. Ze waren  ongeveer 40 cm boven de grond en de meeste blaadjes waren nog dieprood van nieuwigheid.  Ik heb ze allemaal bij de grond afgesneden en de wortels eruit getrokken en ondergespit.

Thuisgekomen heb ik de dikke stelen verwijderd en de jonge blaadjes gewassen en heel fijn gesneden. Het was ongeveer 90 gram. Ik heb het gebruikt om een heerlijk rijstgerecht te maken. De eerste dingen die van de tuin komen (bieslook, wollige munt en raapsteeltjes) zijn altijd extra lekker, maar zulke verse lavas en dan  in zo een grote hoeveelheid, dat is echt een bonus die je niet elk jaar krijgt!  Het is een heerlijk idee dat we eigenlijk altijd als we van de tuin naar huis gaan iets eetbaars bij ons hebben. Al is het maar een plantje dat ergens groeide waar het niet groeien mocht.

RIJST MET LAVAS

voor 2-3 personen

125 gram rijst

90 gram verse lavas

75 gram pecannoten

1 ui

3 eetlepels gembersiroop

3 eetlepels plantaardige olie

1 blik (uitlekgewicht 225 gram) kidneybonen

snufje zout

Kook de rijst gaar zoals je dat gewend bent. Snijd de ui heel fijn en fruit deze op  een laag vuur in de hete olie met de gembersiroop. Voeg de gekookte rijst toe.  Spoel de kidneybonen en voeg deze toe. Even goed warm laten worden en dan de fijngesneden lavas toevoegen. Goed omscheppen.  Voeg zout toe (naar smaak; verse lavas is vrij sterk van smaak dus niet te enthousiast strooien en steeds even proeven!) Vlak voor het serveren strooi je er fijngehakte pecannoten overheen. Smakelijk  eten en tot de volgende keer.

P.S. Lavas wordt ook wel maggiplant genoemd en is een heel makkelijke plant. Hij groeit eigenlijk overal. Het lekkerst zijn de frisse, jonge blaadjes maar de plant kan het hele jaar door geplukt en gebruikt worden als  smaakmaker in soepen en sauzen. In de lente is lavas te koop bij de Ekoplaza maar het loont zeker de moeite eens op  zoek  te gaan naar een plant. Hij heeft maar een heel klein stukje grond nodig om te floreren, al doet hij het niet zo goed in huis op de pot. Wel kun je lavas telen op het balkon in een bloembak. De bloemen van de lavas zijn prachtig, variërend in kleur van diepgroen tot knalgeel. Zodra de lavas bloeit kun je de blaadjes niet meer eten; ze worden bitter en vezelig. Wel doen de schermachtige bloemen het schitterend op  de vaas en het ruikt ook nog eens bijzonder aangenaam!